چه بر سر بودجه 99 می گذرد؟! - وبلاگ دبستانیها

به گزارش وبلاگ دبستانیها، به نظرمی رسد، کسری بودجه 99 از 98 کمتر نخواهدبود. باید دید روش مدیریت دولت برای کسری بودجه چیست؟ اگر عملکرد دولت مثل سال 98 باشد، باید انتظار فجایعی مثل آبان ماه را در سال 99 داشت.

گروه دانشگاه وبلاگ دبستانیها- امیرحسین مشکانی؛* به نظرمی رسد، کسری بودجه 99 از 98 کمتر نخواهدبود. باید دید روش مدیریت دولت برای کسری بودجه چیست؟ اگر عملکرد دولت مثل سال 98 باشد، باید انتظار فجایعی مثل آبان ماه را در سال 99 داشت.

دی ماه سال 96 را به یاد دارید؟ انفجار قیمت دلار و سقوط آزاد ارزش پول ملی یادتان هست؟ اعتراضات آبان ماه سال جاری را که قطعا یادتان هست. این ها و مسائل تورم که سالهاست شاهد آن هستیم، به همراه نابسامانی های مالی، قسمتی از دستاورد! های عدم تخصیص صحیح بودجه و کسری هنگفت آن است. امروزه اهمیت بودجه بر همگان واضح است. بودجه ای که اگر درست تخصیص نیابد، می تواند زمینه ساز نابسامانی مالی (حتی اجتماعی) و رکود باشد.

بودجه 99 کم منتقد ندارد؛ از یک دانشجوی که بودجه را آنالیز نموده تا معاون دفتر مطالعات مرکزپژوهش های مجلس که می گوید: این بودجه یا یک شوخی عظیم است یا خیانت است!

کسی چه می داند، شاید رئیس سازمان برنامه و بودجه هم منتقدش باشد. اتفاقاتی که در این چندساله برای بودجه می افتاد، قابل تامل است و گاهی تاسف بار. در این مقاله به دنبال بیان دقیق مسائل بودجه نیستیم که در این باره سخن فراوان گفته اند. صرفا از دیدگاه یک دانشجو که کمی اخبار و تحلیل ها را دیده، بودجه و آنچه برسرش گذشت را آنالیز اجمالی می کنیم.

به گفته یک پژوهشگر حوزه بودجه درباره ابعاد اصلاح ساختاری بودجه در اصلاح ساختار بودجه 99 قرار بود چند کار مهم انجام گردد. اولاً قرار بود راه های تأمین منابع پایدار جایگزین درآمد نفت گردد و همچنین وابستگی به نفت کاهش یابد. ثانیاً در بعد هزینه ای، قرار بود هزینه ها شفاف گردد. ثالثاً قرار شده بود در بودجه 99 بالاخره برای وابستگی صندوق بازنشستگی برنامه ریزی گردد که وابستگی صندوق بازنشستگی از بودجه کمتر گردد، اما اثری از این اصلاحات ساختاری در بودجه دیده نمی گردد.

سیدعلی روحانی معتقد است بعضی اصلاحات جزئی اجرا شده، اما نمی گردد به آن اصلاح ساختار گفت: مثلاً در سال های گذشته از صادرکنندگان مواد خام مالیات دریافت نمی شد، اما سال جاری این قشر نیز مشمول مالیات می شوند.

برداشت های بی رویه از صندوق توسعه به عناوین مختلف انجام می گردد، درکنارآن کاهش سهم نفت از بودجه به لاغرتر شدن صندوق می انجامد و استقراض هایی که از صندوق انجام می گردد، فرایند را تشدید می نماید و سرمایه ملی را که برای محرومان و مستضعفان و پیشرفت کشور کنار گذاشته شده، روزبه روز آب می گردد.

وجود دلار 4200 تومانی در سال 99 بحث برانگیز و عجیب است. این طرح خود زمینه ایجاد فساد و رانت و تبعیض را در کشور ایجاد می نماید در کنار اینکه ده و نیم میلیارد دلار از دلار های نفتی سال 99 را خرج خواهد نمود.

رقم فروش اموال دولت درسال 99 حدود 12 برابر این رقم در سال 98 است که به نظرمی رسد دست دولت را خالی تر از قبل خواهد نمود و اگر فروش شرکت های دولتی هم مدنظر باشد طبق پژوهش ها به کاهش نرخ رشد مالی می انجامد.

دولت برای سال آینده رقم فروش نفت را یک میلیون بشکه در روز اعلام نموده درصورتی که الان این رقم زیر 500 هزار بشکه است و در شرایط تحریم معلوم نیست باقی قرار است کجا و به چه کسانی فروخته گردد و کسری بودجه را به ارمغان خواهد داشت.

از طرفی برنامه ششم، سقف مجاز فروش اوراق را برای دولت ها 50 هزارمیلیارد تومان معین نموده، در صورتی که رقم فروش اوراق سال آینده 80 هزارمیلیارد است و این تخلفی آشکار است.

بودجه با همه حرف و حدیث ها از دولت به مجلس آمد و به کمیسیون تلفیق رفت. با تصویب کمیسیون، لایحه بودجه 99 به صحن آمد. بهارستانی ها به بودجه اقبال نکردند و طرح رد شد. بعد به علت شیوع کرونا، هیئت رئیسه مجلس، بنا به پیشنهاد ستاد مبارزه با کرونا جلسات مجلس را لغو کرد. (حالا مملکت مانده بود بی مجلس و بودجه؟!)

طرح رد شده طی حرکتی عجیب از رئیس مجلس، به جای رفتن به دولت برای اصلاح، به کمیسیون بازگشت. بعد خواستند طبق اصل 85 تصویب این لایحه را به جای صحن به کمیسیون بسپارند، اما این خود احتیاجمند تصویب مجلس است و آن هم احتیاجمند تشکیل جلسه؛ لذا رئیس مجلس دست به کار شد و نامه ای به رهبری نوشت و درآن اجازه خواست که مصوبه کمیسیون را به عنوان مصوبه مجلس به شورا بفرستد. در آن جا می گوید که با نمایندگان صحبت کردم و موافق این کار بودند. همچنین تشکیل جلسه غیرحضوری را زمان بر و خلاف آیین نامه مجلس می داند. رهبری هم برای این که شرایط بدتر نگردد، این اجازه را می دهد.

اما اینجا سوالاتی مطرح می گردد که اولا مجلس قدرت تشکیل یک جلسه با رعایت اصول بهداشتی را ندارد و هنوز در راس امور است؟ (ومصوبه ای را که مستقیم با اقتصاد و معیشت مردم و آینده مملکت در ارتباط است، اصل 85 ای می نماید) ثانیا تشکیل یک جلسه اینترنتی اینقدر سخت و زمان گیر است؟ سازوکار تماس تلفنی مطابق کدام آیین نامه است؟

رئیس مجلس و کمیسیون حتی به تصویب سه دوازدهم هم راضی نشدند تا مجلس بعدا درباره باقی بودجه تصمیم بگیرد؛ با این توجیه که بازنشستگان با حقوق سال قبل تحت فشار خواهندبود.

درنظر داشته باشید که اگر دولت و مجلس بودجه 98 را اصلاح می کردند، اوضاع مالی و اجتماعی خیلی بهترمی شد امید است که این اتفاق تکرار نگردد.

چنانچه به نظرمی رسد، کسری بودجه 99 از 98 کمتر نخواهدبود. باید دید روش مدیریت دولت برای کسری بودجه چیست؟ اگر عملکرد دولت مثل 98 باشد، باید انتظار فجایعی مثل آبان ماه را داشت.

برای کاهش کسری راه هایی وجود دارد که یکی از آن ها اصلاحات اساسی نظام مالیاتی مثل لغو معافیت های مالیاتی بی مورد (مثل بعضی هنرمندان میلیاردر و موسسات آموزشی) و دریافت مالیات برثروت و CGT است. زیرا به نظر می رسد در نظام مالیاتی ما، بار اصلی روی دوش کارمندان و بازنشستگان و پرستاران و کارگران و. است و میلیاردر ها و دلال های عظیم و سرمایه داران درصد کمتری نسبت به سایر کشور ها مالیات می دهند. اما این امر درصورتی تحقق می یابد که دولت به حمایت های این اقشار احتیاج نداشته باشد.

همچنین دریافت معوقات بانکی که به طورمثال چهارپنج برابر رقمی بود که دولت از افزایش نرخ بنزین به دست می آورد.

پژوهش ها نشان می دهد که سه راه عمده برای تامین کسری بودجه وجود دارد؛ حساب ذخیره ارزی که استفاده از آن با رشد مالی همراه بوده، واگذاری شرکت های دولتی که کاهش رشد مالی را درپی داشته و فروش اوراق قرضه باعث افزایش کیفیت محل هزینه کرد پول توسط دولت شده است؛ اما به هرحال استفاده از پایه پولی و خلق پول، آثار زیان باری در اقتصاد داشته است. باید دید دولت چه رویه ای در پیش خواهدگرفت. البته از رویه یکسان انتظار دستاورد جدید نیست.

امیرحسین مشکانی- فعال دانشجویی دانشگاه علم و صنعت

انتشار یادداشت های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط وبلاگ دبستانیها نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه ها و فعالین دانشجویی است.