از عوارض آنتی بیوتیک چه میدانید؟
به گزارش وبلاگ دبستانیها، با توجه به این که مصرف آنتی بیوتیک در بین ما بسیار بالاست ، توجه به عوارض جانبی آن نیز اهمیت زیادی دارد. در سال 2018 آنتی بیوتیک ها به عنوان پرفروش ترین دارو در دنیا معرفی شدند. مصرف آنتی بیوتیک ها از سال 2000 الی 2015 تقریبا 40 درصد افزایش یافته است. بعضی از کارشناسان اعتقاد دارند تا سال 2050 به علت ایجاد مقاومت بدن انسان ها به آنتی بیوتیک، سالانه 10 میلیون مرگ رخ خواهد داد.
عوارض آنتی بیوتیک چیست؟
آنتی بیوتیک ها داروهایی هستند که برای درمان عفونت های میکروبی مورد استفاده قرار می گیرند و برای تهیه آنها از داروخانه، به همراه داشتن نسخه پزشک لازم است. ازجمله عفونت های میکروبی رایجی که به یاری آنتی بیوتیک ها درمان می شوندبرونشیت، ذات الریه یا سینه پهلو و عفونت مثانه هستند.آنتی بیوتیک به کشتن باکتری ها یا متوقف کردن رشد آنها یاری می نماید. آنتی بیوتیک ها در گروه ها و طبقه بندی های مختلفی جای می گیرند که البته تمام آنها عوارضی به همراه دارند. عوارض آنتی بیوتیک ها در مردان و زنان مشابه است. برخی از این عوارض نسبت به سایر عوارض رایج تر هستند.
1. ناراحتی های معده
عوارض آنتی بیوتیک بیشتر متوجه معده و دستگاه گوارش است و منجر به مسائل زیر می گردد:حالت تهوع
استفراغ
گرفتگی عضلات
اسهال
آنتی بیوتیک هایی مانند سفالوسپورین ها، ماکرولیدها، پنی سیلین ها و فلوروکینولون ها نسبت به سایر آنتی بیوتیک ها مسائل بیشتری ایجاد می نمایند.
مصرف آنتی بیوتیک هایی مانند آموکسی سیلین و داکسی سایکلین با غذا، امکان وقوع عوارضی چون معده درد را کاهش می دهد.
البته این رویکرد برای تمام آنتی بیوتیک ها جواب نمی دهد. برخی از انواع آنتی بیوتیک ها مانند تتراسایکلین باید با معده خالی مصرف شوند.
برای اطمینان از شیوه مصرف آنتی بیوتیک ها، حتما با پزشک معالج خود مشورت بفرمایید.
اسهال خفیف، معمولا بعد از قطع مصرف آنتی بیوتیک بهبود می یابد، اما اسهال شدید، می تواند منجر به موارد زیر بگردد:
درد و گرفتگی عضلات شکم
تب
تهوع
وجود خلط یا خون در مدفوع
این علائم به معنای رشد بیش ازاندازه باکتری های خطرناک در روده هستند. اگر دچار این موارد شُدید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
2. حساسیت به نور
حساسیت پوستی می تواند یکی از عوارض آنتی بیوتیک باشد. در هنگام مصرف آنتی بیوتیک هایی مانند تتراسایکلین، احتمال حساسیت نسبت به نور وجود دارد.با مصرف این آنتی بیوتیک ممکن است نور چشم تان را بزند یا پوست تان در برابر آفتاب حساس و دچار آفتاب سوختگی بگردد.
این مسائل با قطع مصرف آنتی بیوتیک از بین می فرایند.
برای مقابله با این مسائل، قبل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید حتما از برترین کرم های ضدآفتاب مناسب خودتان که در برابر طیف های مختلف اشعه فرابنفش مقاوم هستند، بهره ببرید و تجهیزاتی مانند کلاه، عینک آفتابی و لباس های مناسب بپوشید.
3. تب
تب یکی از عوارض آنتی بیوتیک ها خصوصا بتالاکتام، سفالکسین، مینوسیکلین و سولفونامیدها و بسیاری از داروهای دیگر است.این مشکل به علت واکنش های آلرژیک و حساسیت نسبت به یک دارو بروز می نماید.
اگر در هنگام مصرف آنتی بیوتیک دچار تب شُدید، نگران نباشید چون این مسئله خود به خود حل می گردد.
اما اگر در طول 24 تا 48 ساعت تب تان برطرف نشد، باید با مشورت پزشک یا داروساز از داروهای تب بُر مانند تیلنول یا مورتین بهره ببرید.
این داروها نیازی به نسخه ندارند و می توانید آنها را از داروخانه ها تهیه بفرمایید.
اگر اندازه تب شما بالاتر از 38 درجه سانتی گراد است، دچار تحریک و خارش پوست شده اید و در نفس کشیدن مشکل دارید، حتما باید به پزشک مراجعه یا اورژانس را خبر کنید.
4. تغییر رنگ دندان ها
مصرف آنتی بیوتیک هایی مانند تتراسایکلین و داکسی سایکلین در بچه ها در حال رشد می تواند عوارضی هم چون لکه دارشدن همیشگی دندان ها برجای بگذارد.این عارضه بیشتر در بچه ها زیر 8 سال بروز می نماید. مصرف این آنتی بیوتیک ها در بانوان باردار نیز نتیجه ای مشابه روی دندان های کودک شان خواهد داشت.
در صورت امکان بهتر است این افراد درخواست تجویز داروهای جایگزین را از پزشک داشته باشند.
عوارض جدی تر آنتی بیوتیک ها که در ادامه خدمت تان معرفی می شوند، شیوع کمتری دارند اما درهرحال برخی از افراد آنها را تجربه می نمایند.
5. واکنش های آلرژیک
مصرف هرگونه دارویی می تواند منجر به ایجاد حساسیت بگردد. آنتی بیوتیک ها نیز در برخی موارد موجب بروز واکنش های آلرژیک در افراد می شوند.این عوارض گاهی خفیف و گاهی شدید ظاهر می شوند و برای برطرف آنها باید به پزشک مراجعه کرد.
عوارض آلرژیک نسبت به برخی از آنتی بیوتیک ها بلافاصله بعد از مصرف بروز می یابند. این عوارض به شکل مسائل تنفسی، وَرَم زبان و گلو و کهیر خود را نشان می دهند. اگر با مصرف آنتی بیوتیک ها دچار این مسائل شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید یا سریعا با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
6. سندرم استیون-جانسون (SJS)
این سندرم یک بیماری نادر در پوست و مخاط بدن است که بر اثر عفونت یا داروهای آلرژی زا و درنتیجه مصرف آنتی بیوتیک هایی مانند بتا لاکتام و سولفامتوکسازول ایجاد می گردد.SJS یا سندرم استیون-جانسون، در ابتدا علائم آنفولانزا یعنی تب، گلودرد را از خود نشان می دهد، این علائم با مسائل پوستی مانند تاول ادامه پیدا می نمایند و پس از آن لایه بیرونی پوست می ریزد.
سایر نشانه های این سندرم از این قرار هستند:
کهیر
درد و ناراحتی پوستی
تب
سرفه
وَرَم صورت و زبان
درد در گلو و دهان
از عوارض چنین مسئله ای نمی توان گریخت اما با انجام اقداماتی می توان آنها را کاهش داد. داشتن سابقه این سندرم در خانواده، تجربه آن در گذشته و سیستم ایمنی ضعیف بدن می تواند خطر ابتلا به SJS را بیشتر کند.
اگر دچار عوارض ناشی از این سندرم شده اید، هرچه سریع تر باید به پزشک مراجعه و با مرکز فوریت های پزشکی تماس حاصل کنید.
7. واکنش های خونی
مصرف برخی از آنتی بیوتیک ها باعث تغییراتی در خون می گردد. برای مثال، لِکوپِنی که به معنی کاهش گلبول های سفید خون است، می تواند منجر به افزایش عفونت ها بگردد. مشکل دیگر ترومبوسیتوپنی است که به معنی پایین آمدن سطح پلاکت های خون است.از اثرات این مشکل می توان به خون ریزی، کبودی و لخته شدن خون اشاره نمود. بتالاکتام و سولفامتوکسازول بیشتر از سایر انواع آنتی بیوتیک ها موجب واکنش های خونی در بدن می شوند.
این عوارض قابل پیشگیری نیستند و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. اگر دچار ضعف سیستم ایمنی هستید، قبل از مصرف آنتی بیوتیک ها، حتما با پزشک تان مشورت کنید.
اگر عفونت جدیدی در بدن تان ظاهر شد، حتما با پزشک صحبت کنید. در صورت مشاهده موارد زیر نیز سریعا با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید:
خون ریزی بدون وقفه
خون ریزی در ناحیه رکتوم (راست روده)
خروج موادی مانند دانه قهوه از دهان در هنگام سرفه کردن
8. مسائل قلبی
در برخی موارد نادر، مصرف آنتی بیوتیک ها باعث بروز مسائل قلبی مانند فشار خون پایین یا ضربان نامنظم قلب می گردد.آنتی بیوتیک های فلوروکینولون مانند سیپروفلوکساسین یا اریترومایسین موجب چنین مسائلی می شوند. تربینافین (ضدقارچ) نیز می تواند چنین عوارضی داشته باشد.
اگر دچار مسائل قلبی هستید، حتما قبل از مصرف هرگونه آنتی بیوتیک این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
اگر با مصرف این داروها، مشکل قلبی پیدا نموده اید یا مشکل تان وخیم تر شده است، حتما به پزشک مراجعه کنید.
مسائل تنفسی و اختلال در ریتم ضربان قلب مسائلی هستند که باید با پزشک مطرح بشوند. درصورتی که این عوارض شدید باشند، باید با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
9. تِندونیتیز
تندونیتیز به التهاب یا سوزش تاندون گفته می گردد. تاندون ها رشته های ضخیمی هستند که استخوان ها را به ماهیچه ها وصل می نمایند و در تمام نقاط بدن وجود دارند.آنتی بیوتیک هایی مانند سیپروفلوکساسین می توانند موجب تندونیتیز یا پارگی تاندون ها بشوند. در هنگام پارگی تاندون ها نیز تندونیتیز رخ می دهد.
همه افراد در هنگام مصرف آنتی بیوتیک های نام برده در معرض خطر پارگی تاندون ها هستند به ویژه کسانی که:
نارسایی های کلیوی دارند
پیوند شش، قلب یا کلیه داشته اند
در گذشته مسائلی در ناحیه تاندون ها داشته اند
استروئید مصرف می نمایند
بالای 60 سال دارند
این افراد قبل از تجویز دارو، باید پزشک را از شرایط خود مطلع نمایند تا داروی مناسب برای شان تجویز گردد.
اگر با مصرف آنتی بیوتیک ها درد تاندون هایتان بیشتر شد، باید حتما به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.
10. تشنج
اگرچه معمولا آنتی بیوتیک ها منجر به تشنج نمی شوند اما به هرحال گاهی این اتفاق می افتد. تشنج بیشتر با مصرف سیپروفلوکساسین، ایمی پنم و آنتی بیوتیک های سفالوسپورین مانند سفکسیم و سفالکسین به وقوع می پیوندد.اگر سابقه صرع یا تشنج دارید، قبل از مصرف آنتی بیوتیک باید پزشک خود را در جریان بگذارید. در این صورت پزشک معالج داروی مناسبی برای تان تجویز می نماید که با داروهای تشنج تان تداخل دارویی ندارد.
اگر با مصرف آنتی بیوتیک ها دچار تشنج می شوید یا شرایط تان بدتر می گردد، باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
نکات مهم
درصورتی که پزشک برای تان آنتی بیوتیک تجویز نموده است، بهتر است سؤالات زیر را از او بپرسید:آیا عوارض آنتی بیوتیک مرا تهدید می نماید؟
پیشنهاد شما برای مقابله با عوارض آنتی بیوتیک چیست؟
آیا آنتی بیوتیک های دیگری هم وجود دارند که عوارض کمتری برای من داشته باشند؟
به یاد داشته باشید آنتی بیوتیک ها تأثیری در درمان عفونت های ویروسی ندارند.
خاصیت درمانی این داروها تنها مربوط به عفونت های میکروبی است و در مواردی مانند سرماخوردگی عادی، آبریزش بینی، سرفه ها و برخی از انواع رایج برونشیت، گلودرد و آنفولانزا فاقد اثرگذاری هستند.
منبع: سایت چطور
منبع: راسخون